Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Kakao yağı ve çekirdeği fiyatlarındaki ‘anormal’ yükselişe dikkat çeken İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Taycı, fiyatların geçen yılki bayram dönemime nazaran yüzde 80 arttığını belirtti. Bugün raflara çıkan eserlerin eski maliyetlerle üretilenler olduğunu söyleyen Taycı, bayramdan sonra fiyat artışının daha da fazla olacağını söyledi.
“Çikolata artık lüks eser olacak” diyen Taycı, “Şekerlemede ölçü bazında geçen yıla nazaran yüzde 5’e yaklaşan bir artış olacağı kanaatindeyiz. Kakaonun dünya borsasındaki stokları daima yüksekti. Bununla birlikte dünya çikolata pazarında 7 milyon tonluk bir üretim var ve bu üretim son 20 yılın ortalamasını aldığımız vakit pandemi dahil olmak üzere daima yüzde 4-7 büyüdü.
Bir tarafta kakao ve kakao türevlerinin kullanıldığı eserlerde bir büyüme; başka tarafta ise kakao çekirdeğinin üretiminde düşüş var. Bu durum birinci sefer kendisini 2023 yılının Ekim ayında gösterdi ve bu vakte kadar da daima ve astronomik biçimde, tarihi dorukları gördü. Bundan ötürü çikolata fiyatlarının geleceğine ait çok olumlu şeyler söylemek zor” diye konuştu.
Üretim, kaplamalı eserlere kayacak
Hammaddeye erişim güçleşmesi nedeniyle tablet ya da blok çikolata üretiminde de sorun olacağını lisana getiren Taycı, çikolata ölçüsü azaltılmış kaplamalı ve dolgulu eserler üretileceğini belirtti. Taycı, rekolte ölçüsü düşüyor. Son 3 yıldır belli bir stok vardı. Artık stoklar tükenmeye başladı. Gelecek 3-5 yıllık süreçte rekolte sorunu çözülür fakat o vakte kadar çikolata değerli bir eser olacak” dedi.
Taycı’nın verdiği bilgilere nazaran, 2020-2021 döneminde dünyada 5 milyon 290 bin ton çekirdek üretimi gerçekleşmiş. 2022-2023 döneminde 4 milyon 900 bin ton 2023-2024 döneminde da 4 milyon 450 bin ton. 2021’den 2022’ye geçerken yüzde 7’lik bir küçülme oldu. 2022’den 2023’e geçerken de yüzde 10’luk bir küçülme yaşandı.
“Acilen doların 40 TL olması gerekiyor”
Öte yandan ihracatçıların ‘kur’ kaynaklı badirelerinin hala devam ettiğini tabir eden Kazım Taycı, yurtdışı müşterilere fiyatlama yapamadıklarını anlattı. Üretici ihracatçılar için ‘çift kur’ sistemi talep eden Taycı, “Kur kaç TL olmalı?” sorusu üzerine “Çok acil doların 40 TL olmasına muhtaçlığımız var” cevabını verdi.
Türk ihracatçısının dünyanın kıymetli marketlerinde kıymetli rafları tuttuğunu kaydeden Taycı, “O raflardan düşersek tekrar girmek için çok gayret etmemiz gerekir” yorumunu yaptı. İHBİR Başkanı Taycı, şöyle devam etti: “Enflasyonla çabayı elbette anlıyoruz ve destekliyoruz. Fakat, bir taraftan da ihracatçının üretimden kopmaması, yurt dışında büyük gayretlerle girmiş olduğu raflardan düşmemesi gerekiyor.”
Odak, üretim ve ihracat olmalı
Sektörün ihracatı hakkında da bilgi veren Taycı, İHBİR olarak 4.5 milyar dolar, bölüm olarak da 14 milyar dolarlık ihracat hedeflediklerini açıkladı. “Bugün, ‘faizlerin bu kadar yüksek olduğu bir ortamda ticaret ve yatırım ne kadar gerçekleştirilebiliyor?’ sorusu kıymetle ele alınmalı” diyen Taycı, “Birinci önceliğimiz ihracat. Bu mevzuyu sahiden bir ülke problemi olarak koruyoruz. İhracat bizim en değerli, en büyük silahımız.
Bunu çok yeterli müdafaamız lazım. Güney Kore modelini de örnek alarak üretimle ve ihracatla büyüme modeline yönelmemiz lazım. Bunun için de ihracatın önünü açmaya yönelik teşebbüslerde bulunmak gerekiyor” yorumunu yaptı. Bölümdeki istihdam problemine da dikkat çeken Kazım Taycı, bu manada eğitimde yeni bir planlamaya gidilmesi gerektiğine vurgu yaptı.
“Bu yıl amaç pazarımız ABD”
Hedef ülkeler stratejisi kapsamında İHBİR olarak ABD pazarına odaklandıklarını belirten Kazım Taycı, “ABD’ye ihracatımız 450 milyon dolar. Bu yılki gayemiz 500-600 milyon dolar. Odağımız ABD fakat öteki pazarları da göz gerisi etmiyoruz. Mesela Japonya çok sıkıntı bir pazar fakat oraya da satış yapıyoruz. Malezya, Endonezya tekrar yükselen pazarlarımız” açıklamasını yaptı.
“YTAK’ta alt limit 10 milyon değil 1 milyon dolar olmalı”
Şekerli mamuller kümesinde Türkiye’de son 10 yılda önemli yatırımlar yapıldığını hatırlatan Kazım Taycı, “Bugün bu yatırımların dönüşünü alıyoruz. Yüklü KOBİ’lerden oluşan kesimimizde finansman maliyetleri nedeniyle yeni yatırım yapabilmek çok sıkıntı. Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi’nin (YTAK) alt limiti KOBİ’lere uygun hale getirilip 10 milyon dolardan 1 milyon dolara indirilmeli. Hedef bir tarafı büyütmek değil homojen dağılımı sağlamak olmalı” dedi.
